چهل حدیث نورانی از امام حسین علیه السلام

۱. شناخت خداوند و عبادت او

«اَيّهَا النّاسُ! إِنّ اللّهَ جَلّ ذِکْرُهُ مَا خَلَقَ الْعِبَادَ إِلاّ لِيَعْرِفُوهُ، فَإِذَا عَرَفُوهُ عَبَدُوهُ فَإِذَا عَبَدُوهُ اسْتَغْنَوْا بِعِبَادَتِهِ عَنْ عِبَادَةِ مَا سِوَاهُ».

امام حسين (ع) فرمود: «اى مردم! خداوند بندگان را آفريد تا او را بشناسند، آن‏گاه که او را شناختند، پرستش کنند و آن‏گاه که او را پرستيدند، از پرستش غير او بى‏ نياز شوند».

(بحار الانوار، ج ۵ ص ۳۱۲ ح۱ )

​۲. يافتن خداوند

«مَاذَا وَجَدَ مَنْ فَقَدَکَ وَ مَا الّذِى فَقَدَ مَنْ وَجَدَکَ؟».

امام حسين (ع) فرمود: «پروردگارا! آن که تو را نيافت، چه يافت و آن که تو را يافت، چه از دست داد؟».

(بحار الانوار، ج ۹۵ ص ۲۲۶ ح۳ )

۳. خداوند، مراقب انسان‏

«عَمِيَتْ عَيْنٌ لاَ تَرَاکَ عَلَيْهَا رَقِيباً».

امام حسين (ع) فرمود: «چشمى که تو را مراقب خويش نبيند، کور است».

(بحار الانوار، ج ۹۵ ص ۲۲۶ ح۳ )

۴. عبادت تجار، بندگان و آزادگان‏

«إِنّ قَوْماً عَبَدُوا اللّهَ رَغْبَةً فَتِلْکَ عِبَادَةُ التّجّارِ وَ إِنّ قَوْمَاً عَبَدُوا اللّهَ رَهْبَةً فَتِلْکَ عِبَادَةُ الْعَبِيدِ وَ إِنّ قَوْمَاً عَبَدُوا اللّهَ شُکْراً فَتِلْکَ عِبَادَةُ الاَحْرَارِ وَ هِىَ اَفْضَلُ الْعِبَادَةِ».

امام حسين (ع) فرمود: «گروهى خدا را از روى ميل به بهشت عبادت مى‏کنند، که اين عبادت تجارت‏کنندگان است و گروهى خدا را از ترس دوزخ مى‏پرستند و اين عبادت بردگان است، و گروهى خدا را به سبب شايستگى مى‏پرستند، و اين عبادت آزادگان است که برترين عبادت است».

(تحف العقول، ص ۲۷۹ ح۴ )

۵. پاداش عبادت حقيقى خداوند

«مَنْ عَبَدَ اللّهَ حَقّ عِبَادَتِهِ آتاهُ اللّهُ فَوْقَ اَمَانِيهِ وَ کِفَايَتِهِ».

امام حسين (ع) فرمود: «هرکس حق معبوديت خدا را به‏جا آورد، خداوند بيش از حدّ انتظار و کفايتش به او عطا مى‏ کند».

(بحار الانوار، ج ۶۸ ص ۱۸۴ ح۴۴ )

۶. زيان‏کار

«لَقَدْ خَابَ مَنْ رَضِىَ دُونَکَ بَدَلاً».

امام حسين (ع) فرمود: «هرکس به غير تو دل ببندد، زيان کرده است».

(بحار الانوار، ج ۹۵ ص ۲۱۶ ح۳ )

۷. ستايشگران خداوند

«مَا خَلَقَ اللّهُ مِنْ شَىْ‏ءٍ إِلا وَ لَهُ تَسْبِيحٌ يَحْمَدُ بِهِ رَبّهُ».

امام حسين (ع) فرمود: «خداوند هيچ موجودى را نيافريد، جز آن‏که براى او تسبيحى قرارداد تا با آن خدا را ستايش کند».

(بحار الانوار، ج ۶۱ ص ۲۹ ح۸ )

۸. دوستى خداوند، سرمايه انسان‏

«خَسِرَتْ صَفْقَةُ عَبْدٍ لَمْ تَجْعَلْ لَهُ مِنْ حُبّکَ نَصِيباً».

امام حسين (ع) فرمود: «پروردگارا! کسى که از محبّت خود بهره‏مندش نکردى، زيان کرده است».

(بحار الانوار، ج ۹۵ ص ۲۲۶ ح۳ )

۹. اشک چشم و ترس دل، رحمت خداوند

«بُکَاءُ الْعُيُونِ وَ خَشْيَةُ الْقُلُوبِ رَحْمَةٌ مِنَ اللّهِ».

امام حسين (ع) فرمود: «گريستن چشم‏ها و ترسيدن قلب‏ها، رحمتى از جانب خداست».

(مستدرک الوسائل، ج ۱۱ ص ۲۴۵ ح۳۵ )

۱۰. دوستى اهل بيت سبب ريزش گناهان‏

«إِنّ حُبّنَا لَتُسَاقِطُ الذّنُوبَ کَمَا تُسَاقِطُ الرّيحُ الْوَرَقَ».

امام حسين (ع) فرمود: «محبّت ما اهل بيت سبب ريزش گناهان است، چنان‏که باد، برگ درختان را مى‏ريزد».

(حياة الامام الحسين، ج ۱ ص۱۵۶ )

۱۱. اهل بيت(ع)، معلمان ملائکه‏

«اَىّ شَىْ‏ءٍ کُنْتُمْ قَبْلَ أَنْ يَخْلُقَ اللّهُ عَزّوَجَلّ آدَمَ (ع)؟ قَالَ کُنّا اَشْبَاحَ نُورٍ نَدُورُ حَوْلَ عَرْشِ الرّحْمنِ فَنُعَلّمُ لِلْمَلاَئِکَةِ التّسْبِيحَ وَ التّهْلِيلَ وَ التّحْمِيدَ».

از امام حسين (ع) پرسيده شد: «قبل از اين‏که خداوند عزّوجل آدم (ع) را خلق کند، شما چه چيزى بوديد؟ فرمود: ما شبح‏هايى از نور بوديم که بر گرد عرش خدا مى‏چرخيديم و به ملائکه درس تسبيح و توحيد و ستايش خدا را مى‏آموختيم».

(بحار الانوار، ج ۵۷ ص ۳۱۱ ح۱ )

۱۲. اهل‏بيت(ع)، اهل سرّ خدا

«نَحْنُ الّذِينَ عِنْدَنَا عِلْمُ الْکِتَابِ وَ بَيَانُ مَا فِيهِ وَ لَيْسَ عِنْدَ اَحَدٍ مِنْ خَلْقِهِ مَا عِنْدَنَا لاَِنّا اَهْلُ سِرّ اللّهِ».

امام حسين (ع) فرمود: «ما کسانى هستيم که علم قرآن، و بيان آنچه در آن است، نزد ماست، و آنچه در نزد ماست نزد هيچ‏يک از آفريدگان خدا نيست، زيرا ما محرم راز خداييم».

(بحار الانوار، ج ۴۴ ص ۱۸۴ ح۱۱ )

۱۳. مخلوقات، مأمور به اطاعت از اهل بيت(ع)

«وَ اللّهِ مَا خَلَقَ اللّهُ شَيْئاً إِلا وَ قَدْ اَمَرَهُ بِالطّاعَةِ لَنَا».

امام حسين (ع) فرمود: «سوگند به خدا که خداوند هيچ موجودى را نيافريد، مگر آن‏که او را به اطاعت از ما، امر کرد».

(بحار الانوار، ج ۴۴ ص ۱۸۱ ح۱ )

۱۴. دوستى اهل بيت(عليهم السلام)

«مَنْ اَحَبّنَا کَانَ مِنّا اَهْلَ الْبَيتِ».

امام حسين (ع) فرمود: «کسى که ما را دوست بدارد، از ما اهل بيت است».

(نزهة النّاظر و تنبيه الخاطر، ص ۸۵ ح۱۹ )

۱۵. تهيدستى و کشته شدن شيعيان‏

«وَ اللّهِ الْبَلاَءُ وَ الْفَقْرُ وَ الْقَتْلُ اَسْرَعُ إِلَى مَنْ اَحَبّنَا مِنْ رَکْضِ الْبَرَاذِينِ، وَ مِنَ السّيْلِ إِلىَ صِمْرِهِ».

امام حسين (ع) فرمود: «به خدا سوگند، فقر و قتل به سوى دوستان ما، از حرکت اسبان تيزپا و جريان سيل در مسيرش، سريعتر است».

(بحار الانوار، ج ۶۴ ص ۲۴۹ ح۸۵ )

۱۶. پرهيز از خيانت و مکر و نيرنگ‏

«إِنّ شِيعَتَنَا مَنْ سَلِمَتْ قُلُوبُهمْ مِنْ کُلّ غِشّ وَغَلّ وَدَغَلٍ».

امام حسين (ع) فرمود: «شيعه ما کسى است که دلش از هرگونه خيانت و نيرنگ و مکرى پاک است».

(بحار الانوار، ج ۶۵ ص ۱۵۶ ح۱۰ )

۱۷. امام حسين(ع) و امام زمان(عج)

«لَوْ اَدْرَکْتُهُ لَخَدَمْتُهُ اَيّامَ حَيَاتِى».

امام حسين (ع) فرمود: «اگر زمان حضرت مهدى را درک مى‏کردم، تمام عمر خدمتگزارش بودم».

(عقد الدّرر، ص‏۱۶۰)

۱۸. حسين(ع)، کشته اشک‏ها

«اَنَا قَتِيلُ الْعَبْرَةِ، لا يَذْکُرُنِى مُؤْمِنٌ إِلا بَکَى».

امام حسين (ع) فرمود: «من کشته اشکهايم، مؤمنى مرا ياد نکند، مگر آن‏که به گريه مى‏افتد».

(کامل الزيارات، ص ۱۱۷ ح۶ )

۱۹. پاداش زائر امام حسين(ع)

«مَنْ زَارَنِى بَعْدَ مَوْتِى زُرْتُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ وَ لَوْ لَمْ يَکُنْ إِلا فِى النّارِ لاَخْرَجْتُهُ».

امام حسين (ع) فرمود: «هرکه مرا پس از مرگم، زيارت کند، روز قيامت زيارتش مى‏ کنم و اگر در آتش هم باشد، او را بيرون مى‏ آورم».

(المنتخب للطريحى، ص۶۹ )

۲۰. خوش‏خلقى و سکوت‏

«اَلْخُلْقُ الْحَسَنُ عِبَادَةٌ وَ الصّمْتُ زَيْنٌ».

امام حسين (ع) فرمود: «خوش‏خويى، عبادت است و سکوت، زينت».

(تاريخ اليعقوبى، ج ۲ ص۲۶۴ )

۲۱. تأخير در مرگ و افزايش روزى با صله رحم‏

«مَنْ سَرّهُ اَنْ يُنْسَاَ فِى اَجَلِهِ وَ يُزَادَ فِى رِزْقِهِ فَلْيَصِلْ رَحِمَهُ».

امام حسين (ع) فرمود: «کسى که دوست دارد اجلش به تأخير افتد و روزى ‏اش افزايش يابد، صله رحم به‏ جا آورد».

(بحار الانوار، ج ۷۱ ص ۹۱ ح۵ )

۲۲. عرضه اعمال به خداوند

«إِنّ اَعْمَالَ هَذِهِ الاُمّةِ مَا مِنْ صَبَاحٍ إِلا وَ تُعْرَضُ عَلَى اللّهِ عَزّوَجَلّ».

امام حسين (ع) فرمود: «همانا اعمال امّت، هر بامدادان بر خداوند عرضه می‌‏شود».

(بحار الانوار، ج ۷۰ ص ۳۵۳ ح۵۴ )

۲۳. جلب رضايت مردم با نارضايتى خداوند

«مَنْ طَلَبَ رِضَى النّاسِ بِسَخَطِ اللّهِ وَکَلَهُ اللّهُ إِلىَ النّاسِ».

امام حسين (ع) فرمود: «کسى که براى جلب رضايت مردم، موجب غضب خدا شود، خداوند او را به مردم وا مى‏ گذارد».

(بحار الانوار، ج ۷۵ ص ۱۲۶ ح۸ )

۲۴. گذشت در حال قدرت‏

«إِنّ اَعْفَى النّاسِ مَنْ عَفَا عَنْ قُدْرَةٍ».

امام حسين (ع) فرمود: «باگذشت‏ ترين مردم کسى است که با وجود قدرت، گذشت کند».

(بحار الانوار، ج ۷۵ ص ۱۲۱ ح۴ )

۲۵. سخن کاهنده ارزش‏

«لاَ تَقُولُوا بِاَلْسِنَتِکُمْ مَا يَنْقُصُ عَنْ قَدْرِکُمْ».

امام حسين (ع) فرمود: «چيزى که از ارزشتان بکاهد، بر زبان جارى نکنيد».

(جلاء العيون، ج ۲ ص۲۰۵ )

۲۶. اثر تنگ‏دستى، بيمارى و مرگ‏

«لَوْلاَ ثَلاَثَةٌ مَا وَضَعَ ابْنُ آدَمَ رَأسَهُ لِشَىْ‏ءٍ اَلْفَقْرُ وَ الْمَرَضُ وَ الْمَوتُ».

امام حسين (ع) فرمود: «اگر سه چيز نبود، آدمى سرش را در برابر هيچ چيز فرود نمى‏ آورد؛ تنگ‏دستى، بيمارى و مرگ».

(نزهة الناظر و تنبيه الخاطر، ص ۸۵ ح۴ )

۲۷. غفلت از گناه خويشتن‏

«إِيّاک اَنْ تَکُونَ مِمّنْ يَخَافُ عَلَى الْعِبَادِ مِنْ ذُنُوبِهِمْ وَيَاْمَنُ الْعُقُوبَةَ مِنْ ذَنْبِهِ».

امام حسين (ع) فرمود: «مبادا از کسانى باشى که از گناه ديگران بيمناکند، و از کيفر گناه خود آسوده خاطرند».

(تحف العقول، ص۲۷۳ )

۲۸. برطرف‏کردن گرفتارى مؤمن‏

«مَنْ نَفّسَ کُرْبَةَ مُؤْمِنٍ فَرّجَ اللّهُ عَنْهُ کُرَبَ الدّنيَا وَ الاخِرَةِ».

امام حسين (ع) فرمود: «هرکه گرفتارى مؤمنى را برطرف کند، خداوند گرفتاريهاى دنيا و آخرتش را برطرف مى‏کند».

(بحار الانوار، ج ۷۵ ص ۱۲۲ ح۵ )

۲۹. مرگ با عزّت و زندگى با ذلّت‏

«مَوْتٌ فِى عِزّ خَيْرٌ مِنْ حَيَاةٍ فِى ذُلّ».

امام حسين (ع) فرمود: «مرگ با عزت برتر از زندگى با ذلّت است».

(بحار الانوار، ج ۴۴ ص ۱۹۲ ح۴ )

۳۰. همسانى گفتار و عمل‏

«إِنّ الْکَريِمَ إِذَا تَکَلّمَ بِکَلاَمٍ، يَنْبَغِى اَنْ يُصَدّقَهُ بِالْفِعْلِ».

امام حسين (ع) فرمود: «بزرگوار کسى است، که گفتارش با عملش يکى باشد».

(مستدرک الوسائل، ج ۷ ص ۱۹۳ ح۶ )

۳۱. دشمنى با على(ع) نشانه نفاق‏

«مَا کُنّا نَعْرِفُ الْمُنَافِقِينَ عَلَى عَهْدِ رَسُولِ اللّهِ (ص) إِلا بِبُغْضِهِمْ عَلِيّاً وَ وُلْدَهُ».

امام حسين (ع) فرمود: «ما در عهد رسول خدا (ص) منافقان را نمى‏شناختيم، جز در دشمنى آنها با على و اولادش».

(عيون أخبار الرّضا، ج ۲ ص ۷۲ ص۳۰۵ )

۳۲. اثر پذيرش هديه‏

«مَنْ قَبِلَ عَطَاءَکَ، فَقَدْ اَعَانَکَ عَلَى الْکَرَمِ».

امام حسين (ع) فرمود: «آن‏کس که هديه تو را بپذيرد، تو را در بزرگوارى کمک کرده است».

(بحار الانوار، ج ۶۸ ص ۳۵۷ ح۲۱ )

۳۳. نجات از آتش با گريه از ترس خدا

«اَلْبُکَاءُ مِنْ خَشْيَةِ اللّهِ نَجَاةٌ مِنَ النّارِ».

امام حسين (ع) فرمود: «گريه از ترس خدا، باعث نجات از آتش جهنّم است».

(مستدرک الوسائل، ج ۱۱ ص ۲۴۵ ح۳۵ )

۳۴. اثر خردمندى و يقين به مرگ‏

«لَوْ عَقَلَ النّاسُ وَ تَصَوّرُوا الْمَوْتَ لَخَرِبَتِ الدّنيَا».

امام حسين (ع) فرمود: «اگر مردم خردمند مى‏شدند و مرگ را باور مى‏داشتند، دنيا ويران مى‏گشت».

(إحقاق الحق، ج ۱۱ ص۵۹۲ )

۳۵. گناهى آسانتر از پوزش‏

«رُبّ ذَنْبٍ اَحْسَنُ مِنَ الاِعْتِذَارِ مِنْهُ».

امام حسين (ع) فرمود: «چه بسا گناهى که نيکوتر از پوزش است».

(بحار الانوار، ج ۵۷ ص ۱۲۸ ح۱۱ )

۳۶. غيبت، خورش سگ‏هاى دوزخ‏

«کُفّ عَنِ الْغَيْبَةِ فَإِنّهَا إِدَامُ کِلابِ النّارِ».

امام حسين (ع) فرمود: «از غيبت بپرهيز، که خورش سگهاى دوزخ است».

(بحار الانوار، ج ۷۵ ص ۱۱۷ ح۲ )

۳۷. نهى از منکر

«لا يَنْبَغِى لِنَفْسٍ مُؤْمِنَةٍ تَرَى مَنْ يَعْصِى اللّهَ فَلا تُنْکِرُ عَلَيْهِ».

امام حسين (ع) فرمود: «سزاوار نيست که مؤمن، گناهکارى را ببيند و او را از گناه باز ندارد».

(کنز العمّال، ج ۳ ص ۸۵ ح۵۶۱۴ )

۳۸. اثر نافرمانى خداوند

«مَنْ حَاوَلَ اَمْراً بِمَعْصِيَةِ اللّهِ کَانَ اَفْوَتَ لِمَا يَرْجُوا وَ اَسْرَعَ لِمَا يَحْذَرُ».

امام حسين (ع) فرمود: «کسى که با نيرنگ و معصيت خدا، در پى به‏دست آوردن چيزى رود، کمتر به آنچه اميد دارد مى‏رسد، و زودتر به آنچه مى‏ترسد، دچار مى‏شود».

(بحار الانوار، ج ۷۵ ص ۱۲ ح۱۹ )

۳۹. خير فراوان در پنج چيز

«خَمْسٌ مَنْ لَمْ تَکُنْ فِيهِ لَمْ يَکُنْ فِيهِ کَثِيرُ مُسْتَمْتِعٍ: اَلْعَقْلُ، وَ الدّينُ وَ الاَدَبُ، وَ الْحَيَاءُ وَ حُسْنُ الْخُلْقِ».

امام حسين (ع) فرمود: «پنج چيز است که در هرکسى نباشد، خير زيادى در او نيست: عقل، دين، ادب، حيا و خوش‏خويى».

(حياة الامام الحسين(ع)، ج ۱ ص۱۸۱ )

۴۰. پيروى از حق و کمال عقل‏

«لا يَکْمُلُ الْعَقْلُ إِلا بِاتّبَاعِ الْحَقّ».

امام حسين (ع) فرمود: «عقل جز با پيروى از حق، کامل نمى‏شود».

(أعلام الدين، ص۲۹۸ )