وصیت نامه امیرالمؤمنین امام علی علیه السلام

به گزارش «شیعه نیوز»، وصيتنامه امیرالمومنین علیه السلام را در کتاب‌هاى حديث به اجمال و تفصيل و به طور گوناگون نقل کرده‌‏اند که يکى را ابوالفرج نقل کرده و در اصول کافى مرحوم کلينى هم نظير همين وصيت را که ابوالفرج روايت کرده، نقل مى‌‏کند.

در نهج البلاغه نيز در نامه شماره ۴۷ اجمالى از اين وصيت آمده و خلاصه‌‏اى از آن در کشف‌الغمه و روايات ديگر آمده که همه آنها را علامه مجلسى(ره) در بحارالانوار نقل کرده و ما همان روايت ابوالفرج را که نسبتاً جامعتر از ديگران است، نقل مى‌کنيم.

ابوالفرج در «مقاتل‌الطالبيين» روايت کرده که پس از ضربت خوردن امير مؤمنان، اطباى کوفه را به بالين آن حضرت آوردند و در ميان آنها، هيچ يک در معالجه زخم و جراحى استادتر از اثير بن عمرو نبود و او متخصص در معالجه زخم‌ها و جراحات بود و از جمله چهل نفر جوانى بود که در زمان ابوبکر در عين التمر به دست خالد بن وليد اسير و در کوفه ساکن شده بود.

اين طبيب همين که زخم سر آن حضرت را ديد، دستور داد شُش گوسفندى را بياورند و از ميان آن رگى را بيرون آورد و آن رگ را در زخم مزبور نهاد و پس از اندکى بيرون آورد و آن را مشاهده کرد. سپس رو بدان حضرت کرده، گفت: «اى امير مؤمنان، هر وصيتى دارى، بکن که ضربت شمشير اين دشمن خدا به مغز سر رسيده و معالجه سودى ندارد.» در اين وقت بود که امير المؤمنين کاغذ و قلم و دواتى طلبيد و شروع به وصيت کرد.

بسم ‏الله الرحمن الرحيم
اين وصيتنامه‏ اى است که اميرالمؤمنين، على بن ابيطالب بدان وصيت مى‏‌کند: گواهى مى‏‌دهد که معبودى جز خدا نيست که يگانه است و شريک ندارد و نيز گواهى می‌دهد که محمد(صلی الله علیه واله) بنده و رسول اوست، که خداوند او را به راهنمايى و دين حق فرستاد تا بر همه اديان پيروزش کند، هرچند مشرکان آن را ناخوش دارند. درود و برکات خدا بر او باد! «همانا نماز و پرستش و زندگى و مرگ من از آن خداوندى است که پروردگار جهان است و شريکى براى او نيست و بدان مأمور گشته‌‏ام و منم از نخستين مسلمانان».

اى حسن! من تو را و تمام فرزندان و خاندانم و هر کسى‏ که اين وصيتنامه به او برسد، به تقوا و ترس از خداوندى که پروردگار شماست، سفارش مى‏ کنم و بايد نميريد جز اينکه مسلمان باشيد و همگى به ريسمان خدا چنگ زنيد و پراکنده نشويد، زيرا به راستى من از رسول خدا صلی الله علیه و آله شنيدم که مى‏ فرمود: اصلاح دادن ميان مردمان از همه نماز و روزه بهتر است و آنچه دين را تباه ساخته و از بين مى‌‏برد، افساد ميان مردمان است، ولا قوه الا بالله العلى العظيم [نيرويى جز به وسيله خداى بزرگ نيست].
به خويشان و ارحام خويش توجه داشته باشيد و به آنان پيوند کنيد، صله رحم کنيد تا خداوند در روز قيامت حساب را بر شما آسان گرداند.

الله الله فى الايتام، فلا تغبوا افواههم، ولا تضيعوا بحضرتکم: از خدا بترسيد، از خدا بترسيد، درباره يتيمان، پس براى دهن‌هاشان به سبب سنگدلى‎‏تان نوبت قرار ندهيد (که گاهى سير و گاهى گرسنه نگاهشان داريد).

الله الله فى جيرانکم، فانهم وصيه نبيکم...: از خدا بترسيد، از خدا بترسيد درباره همسايگانتان که رسول خدا(صلی الله علیه واله) درباره آنان سفارش کرده و پيوسته درباره آنان توصيه مى‏ فرمود، به اندازه اى که ما گمان کرديم براى همسايگان از همسايه خود ارث قرار م ى‏دهد و حرمت آنان به اندازه‌اى است که سهمى در مالشان براى همسايه تعيين کرده!

الله الله فى القرآن، فلايسبقکم الى العمل به احد غيرکم: از خدا بترسيد، از خدا بترسيد درباره قرآن مبادا کسى به عمل‏کردن بدان بر شما سبقت جويد.

الله الله فى الصلاه فانه خير العمل وانها عمود دينکم: از خدا بترسيد، از خدا بترسيد درباره نماز، زيرا که نماز ستون دين شماست.

الله الله فى بيت ربکم لاتخلوه ما بقيتم...: از خدا بترسيد، از خدا بترسيد درباره خانه پروردگارتان (خانه کعبه)، مبادا تا زنده هستيد، آن خانه از شما خالى‏ بماند، که اگر رها شد، مهلت داده نمى‌شويد و به عذاب دچار مى‏‌شويد و اگر از شما خالى ماند، کيفر خداوند فرصت زندگى به شما نمى‏دهد.

الله الله فى الزکاه فانها تطفى غضب ربکم: از خدا بترسيد، از خدا بترسيد در دادن زکات اموال خود که زکات خشم پروردگار را فرو نشاند.

الله الله فى شهر رمضان فان صيامه جُنه من النار: از خدا بترسيد، از خدا بترسيد درباره روزه ماه رمضان، زيرا که آن براى شما چون سپرى است از آتش دوزخ.

الله الله فى الفقراء والمساکين فشارکوهم فى معاشکم...: از خدا بترسيد، از خدا بترسيد درباره بينوايان و مسکينان و آنها را در زندگى خود شريک سازيد و از خوراک و لباس خود به آنها نيز بدهيد.

الله الله فى الجهاد باموالکم وانفسکم والسنتکم: از خدا بترسيد، از خدا بترسيد درباره پيکار کردن در راه خدا به مالها و جان‌ها و زبان‌هاى خويش.

الله الله فى ذريه نبيکم...: از خدا بترسيد، از خدا بترسيد درباره امت پيغمبرتان، مبادا در ميان شما ظلم و ستمى واقع شود.

الله الله فى اصحاب نبيکم...: از خدا بترسيد، از خدا بترسيد درباره اصحاب پيغمبرتان؛ زيرا که رسول خدا(صلی الله علیه واله) درباره آنان سفارش فرموده.

الله الله فى النساء و فيما ملکت ايمانکم...: از خدا بترسيد، از خدا بترسيد درباره زيردستانتان، غلامان و کنيزان، زيرا که آخرين سفارش و وصيت رسول خدا(صلی الله علیه واله) اين بود که فرمود: «من شما را درباره دو دسته ناتوان که زيردست شما هستند، سفارش مى‏‌کنم».

آنگاه فرمود:
الصلاه الصلاه، لا تخافوا فى الله لومه لائم...: نماز! نماز! درباره خداوند از سرزنش مردمان نهراسيد؛ چه، هر کس به شما ستم کند يا انديشه بد داشته باشد، خداوند شر او را کفايت فرمايد.

با مردم به نيکى سخن بگوييد، همان گونه که خدا فرمود. امر به معروف و نهى از منکر را ترک مکنيد که رشته کار از دست شما بيرون شود، آنگاه هر چه دعا کنيد و از خداوند دفع شر خواهيد، پذيرفته نشود و به اجابت نرسد.

بر شما باد هنگام معاشرت، به فروتنى و بخشش و نيکويى درباره يکديگر و زنهار از جدايى و تفرقه و پراکندگى و روى‏ گردانيدن از هم و در نيکوکارى، يار و مددکار يکديگر باشيد و بر گناه و ستمکارى کمک مباشيد که شکنجه و عذاب خدا بسيار سخت است.

خداوند نگهدار شما خاندان باشد و حقوق پيغمبرش را در حق شما حفظ فرمايد، اکنون با شما وداع مى‏‌کنم و شما را به خدا مى‏‌سپارم و سلام و رحمتش را بر شما مى‏‌خوانم.

منبع: مشرق